زنجرک سیب زمینی- حشرات و آفات مضر در کشاورزی

زنجرک سیب زمینی از مهمترین آفت های سیب زمینی می باشد. زنجرک حشره مکنده شیره گیاه است. زنجرک بالغ حدود ٣/۵ میلیمتر درازا، رنگ سبز پریده و بال های شفافی دارد. شفیره ها کوچکتر و بدون بال هستند. زنجرک شیره گیاه را از درون برگ ها می مکد و با چابکی جهش کرده و بسیار نرم پرواز می کند .

بدن زنجرک مثلثی شکل است و دارای چشمان درشتی می باشد. زنجرک ها حشراتی با قطعات دهانی زننده مکنده می باشند. تنها آسیبی که زنجرک به گیاه می زند مکیدن عصاره ی گیاه نیست، بلکه ترشحاتی از بزاق زنجرک خارج می شود که برای گیاه سمی است.در قطعه دهانی زننده مكنده كه شبیه نی است دو مجرا یا كانال وجود دارد. كانال كوچکتر كانال زننده است كه از طریق آن بزاق حشره به بافت گیاهی وارد می شود و كار آن رقیق كردن، ممانعت از انعقاد شیره گیاهی و پیش هضم آن است.

پس از زنندگی و تزریق بزاق به بافت، شیره گیاهی از طریق كانال تغذیه ای كه بزرگتر است، به داخل حفره دهانی مكیده می شود. این دو کانال زننده و مکنده برای زنجرک، در حکم آرواره های بالا و پایینی حشره هستند که به شکل میله های باریک به نام استایلت یا استیله در آمده است.

استیله زننده برای سوراخ کردن بافت گیاهی و استیله مکنده برای مکیدن شیره گیاهی بکار می رودآسیبی که زنجرک سیب زمینی به محصول وارد می کند هیچ تناسبی با کوچکی این حشره ندارد. بیشترین شمار این نوع زنجرک روی یونجه بسر می برد . در کنار محصولاتی که زنجرک به آن آسیب می زند، مانند سیب زمینی، سیب، حبوبات و چغندر، در صورت امکان نباید علوفه خشک و مزرعه کشت یونجه وجود داشته باشد.

دشمنان طبیعی زنجرک سیب زمینی

دشمنان طبیعی زنجرک سیب زمینی، عنکبوت و یک نوع قارچ است که در هوای گرم و مرطوب زنجرک ها را از بین می برد، در سال ١٩٢۰ چنین اتفاقی رخ داد. انتخاب ارقام مقاومتر سیب زمینی نسبت به آسیب زنجرک اهمیت دارد .

مراحل زندگی زنجرک سیب زمینی

زنجرک سیب زمینی تا رسیدن به مرحله بلوغ، ۵ مرحله پورگی را می گذراند. شفیره ها پس از خارج شدن از تخم، حشرات کوچکی هستند و با پوست اندازی سن شان بالا می رود. شفیره های ریز، با بازبینی دقیق در زیر برگ ها قابل مشاهده اند.

تخم حشره در میان رگبرگ ها و ساقه های برگ های سیب زمینی گذارده شده و پس از ١۰ روز، شفیره های جوان در حالی که به رنگ سبز روشن و بدون بال می باشند، از تخم بیرون می آیند. شفیره ها تنها در زیر برگ نشسته و در آنجا تغذیه می کنند و با کوچکترین بی نظمی در حرکتشان، به روی برگ دیگری سقوط می کنند.

هاپربرن یا نوک سوختگی برگ ها

زنجرک سیب زمینی از مهمترین دشمنان محصول سیب زمینی و دیگر محصولات از جمله لوبیا و چغندرمی باشد. زنجرک بدلیل زیادی جمعیت و زاد و ولد بسیار سریع، می تواند در عرض مدت یک یا دو هفته کل محصول سیب زمینی را به نابودی بکشاند.

نشانه بیمارگونه آسیب زنجرک هاپربرن یا سوختگی نوک برگ ها، خوانده می شود.

نخستین نشانه های هاپربرن یا سوختگی نوک برگ ها به شکل مثلث ظاهر می شود، که بتدریج تا رگبرگ ادامه پیدا می کند تا اینکه تمامی حاشیه برگ قهوه ای شده و بطرف بالا پیچیده می شود. سوختگی مرتبا پهن تر شده تا اینکه تنها یک نوار باریک سبز در کنار رگبرگ باقی می ماند. و بالاخره آن قسمت هم سوخته و قهوه ای رنگ می شود .

زنجرک های بالغ مانند دیگر حشرات مکنده، با فروکردن نوک باریک خود بدرون اپیدرم برگ ها، شیره گیاهان را می مکند. گیاه آب خود را به میزان قابل ملاحظه ای از دست می دهد و برگ ها زرد می شوند. وقتی تعداد زنجرک ها زیاد باشد، گیاه بزودی پژمرده و پلاسیده می شود.

نخستین نشانه های سوختگی برگ، با زرد شدن نوک و حاشیه برگ شروع می شود و هنگامی که بیماری پیشرفت می کند، نوک برگ به رنگ قهوه ای درآمده، بطرف بالا پیچیده می شود و سپس برگ می میرد. پیچیدگی برگ تا رگبرگ ادامه می یابد و به آهستگی تا مرکز برگ پیش می رود و انتهای برگ سبز باقی می ماند،

در حالیکه گیاه تقریبا مرده است. در خلال هوای گرم و خشک، سوختگی بسرعت منتشر می شود و غده های اولیه، در مدت یک هفته ممکن است بکلی از میان بروند. بنابر تحقیقات انجام شده، معلوم شده است که اگر حتی یک یا دو زنجرک بر روی گیاه سالمی قرار گرفته باشند و محفظه اطراف آن با قفس احاطه شده باشد، قادر به نابودی کل گیاه می باشند .

در سال هایی که هجوم زنجرک زیاد و در نتیجه سوختگی بسیار گسترده باشد، میزان ضربه وارده به محصول سیب زمینی از هر بیماری و حشره دیگری بیشتر خواهد بود. از اینروی شناخت اقدامات مقتضی برای کنترل اوضاع در صورت بروز چنین شرایطی برای کشاورزان حیاتی می باشد

زنجرک سیب زمینی ناقل ویروس

زنجرک سیب زمینی مانند دیگر حشرات مکنده شیره گیاه کک و پسیل)، عامل بیماری های گیاهی ویروسی می باشد . سیب زمینی گیاهی است که بیش از دیگر گیاهان از ویروس آسیب می بیند. زیرا یک بار آلودگی برای یک بوته، برای آلوده کردن تمامی نسل های بعدی آن کافی است.

ویروس از را غده وارد گیاه سیب زمینی می شوند. ٣۵ نوع بیماری ویروسی، گیاه سیب زمینی را تهدید می کند. ویروس بندرت سبب مرگ بوته می شود و زیان آن، بیشتر موجب کاهش میزان محصول می شود. از این روی کمتر توجه کشاورزان را جلب می کند.

زنجرک سیب زمینی عامل انتقال ویروس به خانواده بادنجانیان ؛ بادنجان، فلفل دلمه ای، سیب زمینی و گوجه فرنگی می باشد . زنجرک ها ناقلان بخش اعظم ویروس های گوناگون از هر گروهی می باشند و بعلاوه، ظرفیت انتقال ویروس های نیمه مقاوم را دارا می باشند.

نکات کلیدی در زمان سمپاشی پاشی

از ترکیب سموم متفاوت با یکدیگر پرهیز کنید.
در صورت نیاز به ترکیب کودها و سموم حتما به میزان کم آزمایش شود
هنگام وزش باد شدید یا دمای بالا محلول پاشی انجام ندهید.
هرگز کود یا سم را مستقیم وارد مخزن سمپاش نکنید ، ابتدا در ظرف دیگری رقیق کنید.
دستورالعمل مصرف را به دقت مطالعه و مطابق لیبل مصرف کنید.
از کالیبره بودن سمپاش اطمینان حاصل کنید.
به تاریخ تولید و انقضا همچنین تاییدیه سازمان خاک و آب دقت نمایید.